Marburg virüsü, ölümcül ve son derece bulaşıcı bir hastalık olan Marburg Virüs Hastalığı’na neden olan bir filovirüstür. Ebola virüsüyle aynı aileden gelen bu virüs, ciddi kanamalara, organ yetmezliğine ve yüksek ölüm oranlarına yol açabilir. İlk olarak 1967 yılında Almanya ve Sırbistan’daki laboratuvar salgınlarında tanımlanmıştır.
Marburg Virüsü Ne Kadar Tehlikeli?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Marburg virüsünün bulaştığı insanların yaklaşık yarısını öldürdüğünü belirtiyor. Ancak bazı salgınlarda bu oran yüzde 88’e kadar çıkmıştır. Hastalık hızlı bir şekilde ilerleyebilir ve genellikle şiddetli kan kaybı ya da şok nedeniyle ölümle sonuçlanır.
Belirtiler
Marburg virüsü, enfekte bir kişinin vücudunda birkaç gün içinde belirgin semptomlara yol açar:
- Yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı ve kas ağrıları
- İshal, karın ağrısı ve mide bulantısı
- Dış kanamalar, burun kanaması, kusma ve idrar yolu kanamaları
- Aşırı halsizlik ve uyuşukluk
Hastaların bir kısmı, WHO’nun “hayalet benzeri görünüm” olarak tanımladığı bir duruma geçer. Bu, solgun, ifadeden yoksun bir yüz ve aşırı halsizlik anlamına gelir.
Nasıl Bulaşır?
Marburg virüsü, insanlara ve hayvanlara şu yollarla bulaşabilir:
- Hayvanlar Aracılığıyla:
- Afrika yeşil maymunları, domuzlar ve özellikle Mısır meyve yarasaları virüsün başlıca taşıyıcılarıdır.
- Yarasaların yaşadığı mağara ve madenlerde uzun süre kalan insanlar risk altındadır.
- İnsanlar Arasında:
- Kan, ter, tükürük gibi vücut sıvılarının teması
- Enfekte kişilerle aynı yatağı paylaşma
- Cesetlerin yıkanması veya gömülmesi sırasında temas
Virüsü atlatan kişiler, özellikle sperm ve kan yoluyla aylarca bulaştırıcı olmaya devam edebilir.
Tarihteki Salgınlar
Marburg virüsü, ilk olarak 1967’de laboratuvar kaynaklı bir salgında tanımlandı. O zamandan bu yana Afrika kıtasında birçok ölümcül salgına yol açtı. Öne çıkan bazı salgınlar şunlardır:
- 2005, Angola: 374 vaka, 329 ölüm
- 1998-2000, Demokratik Kongo Cumhuriyeti: 154 vaka, 128 ölüm
- 2024, Ruanda: 66 vaka, 15 ölüm
- 2022, Gana: 3 vaka, 2 ölüm
Afrika dışında yalnızca iki ölüm rapor edilmiştir; her iki vaka da Uganda’daki mağara gezileri sırasında enfekte olmuştur.
Tedavisi Var mı?
Şu an için Marburg virüsüne karşı onaylanmış bir tedavi veya aşı bulunmamaktadır. Ancak WHO, şu tedavi yöntemlerinin kullanılabileceğini belirtmektedir:
- Sıvı tedavisi: Dehidrasyonu önlemek için bol sıvı verilmesi
- Kan ürünleri ve bağışıklık tedavileri: Kan nakli ve deneysel antikor tedavileri
- Semptomatik tedavi: Ağrıyı ve ateşi azaltmaya yönelik ilaçlar
Araştırmalar devam etmekte olup, bazı deneysel aşılar ve tedaviler geliştirilmektedir.
Marburg Virüsü Nasıl Önlenir?
Virüsün yayılmasını önlemek için WHO ve diğer sağlık kuruluşları şu önlemleri öneriyor:
- Hayvan teması: Vahşi hayvan eti tüketiminden ve enfekte hayvanlarla temastan kaçınılmalı.
- Hijyen önlemleri: Enfekte kişilerin vücut sıvılarıyla temastan kaçınılmalı.
- Cinsel ilişki: İyileşen kişiler, virüs tamamen temizlenene kadar korunmalı.
- Defin işlemleri: Virüsten ölen kişilerin cesetleri güvenli bir şekilde gömülmeli, doğrudan temastan kaçınılmalı.
Son Salgınlar
Marburg virüsü, en son Tanzanya’nın Kagera bölgesinde ortaya çıktı. Ocak 2025 itibarıyla dokuz kişinin enfekte olduğu ve sekiz kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Daha önce, Ruanda’da 2024’te yaşanan salgın 66 kişiye bulaşmış ve 15 ölüme yol açmıştı.