Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, gündüz kuşağı programlarına yönelik toplumdan gelen yoğun şikayetlerin ardından bu programlar için ‘etik ilke kararları’ açıklamıştı. Bu yeni kararlar doğrultusunda, sabah kuşağı programları artık daha sıkı denetim altında olacak ve belirli ahlaki ve etik sınırların dışına çıkılmasına izin verilmeyecek. RTÜK, cinsel taciz ve tecavüz gibi toplumda hassasiyetle karşılanan konuları meşrulaştıran veya hafifleten yayınları engellemek amacıyla yeni düzenlemeler getirdi.
Etik İlke Kararları Neler Getiriyor?
Gündüz kuşağı programları genellikle geniş kitlelere hitap eden ve reyting açısından popüler olan yayınlardır. Ancak bu programlarda, kimi zaman şiddet, istismar ve suç teşkil eden diğer konuların işlenmesi toplumsal tepkilere yol açmaktadır. Bu durumu dikkate alan RTÜK, yaptığı açıklamada, gündüz kuşağı programlarına yönelik aldığı yeni etik ilke kararlarını duyurdu. Alınan kararlar kapsamında, suç teşkil eden ya da toplumsal değerleri zedeleyici içeriklere artık yer verilmeyecek. Bu kurallara uymayan program yapımcılarına ise ağır yaptırımlar uygulanacak.
Şiddet ve İstismara Yer Verilmeyecek
Gündüz kuşağı programları artık şiddet, cinayet, istismar gibi suç teşkil eden konuları ele alamayacak. Bu tür içeriklerin işlenmesi, özellikle kadınlara ve çocuklara yönelik şiddeti teşvik eden veya bu tür davranışları normalleştiren programlar için daha sıkı bir denetim sürecini beraberinde getiriyor.
Program yapımcıları, toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlak kurallarına ve aile yapısının korunmasına özen göstermek zorunda olacak. Kadına yönelik şiddet başta olmak üzere hiçbir istismar edici içerik, ekranlarda yer bulamayacak.
Kişilerin Özel Hayatına Saygı
Yeni düzenlemeler, kişilerin özel hayatlarına ilişkin bilgilerin izinsiz olarak yayınlanmasını da engelliyor. Katılımcılar, kendilerinin ya da başkalarının özel hayatlarına ilişkin beyanda bulunmaya zorlanamayacak. Kişilerin mahremiyet haklarına saygı gösterilmesi ve bu çerçevede yayın yapılması artık zorunlu hale geliyor.
Program Sunucusu ve Konukların Davranışlarına Dikkat
Program sunucuları, uzmanlar ve stüdyo konukları, psikolojik şiddet ya da baskı içeren ifadeler kullanamayacak. Yayın sırasında katılımcılara karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı ifadeler kullanılması kesinlikle yasaklandı. Bu tür durumlar yaşanması halinde, programın sorumluları hakkında yaptırımlar devreye girecek.
Toplumsal Değerlere Aykırı İfadeler Yasaklanacak
RTÜK’ün yeni düzenlemeleri doğrultusunda, program içerikleri toplumsal değerlere aykırı olmamalı. Yayınlarda argo kullanımı, saldırgan ifadeler ve toplum içinde sergilenmesi kabul edilemeyecek söz ve davranışlar kesinlikle yasaklanacak. Türkçenin düzgün kullanımı konusunda da daha dikkatli olunacak ve her türlü kaba ve argo ifadenin önüne geçilecek.
Çocuklar ve Zihinsel Engelliler Yayınlarda Yer Almayacak
Bir diğer dikkat çeken karar ise, çocuklar, gençler ve zihinsel engelli bireylerin kuşak programlarında yer almasının yasaklanması. Bu kitleye yönelik hassasiyetin arttığı bu dönemde, stüdyoya veya canlı yayına bağlanmaları engellenecek. Ayrıca, bu bireylere yönelik yayınlarda istismar edici ya da yargılayıcı ifadelerden kesinlikle kaçınılacak.
Cinsel Taciz ve Tecavüz Konularına Yönelik Yayınlar Yasaklandı
Cinsel taciz ve tecavüz gibi ağır konuların işlenmesi de RTÜK’ün etik ilkeleri kapsamında yasaklanmıştır. Bu tür konular hakkında yapılan yayınların meşrulaştırıcı, hafifletici ya da kışkırtıcı içerikler barındırması halinde ağır yaptırımlar uygulanacak. Kadına yönelik şiddet ya da cinsel suçlarla ilgili herhangi bir açıklama ya da yoruma bu programlarda yer verilmeyecek.
Soruşturma Aşamasındaki Olaylar Ele Alınamayacak
Soruşturmanın gizliliği ilkesi de RTÜK tarafından koruma altına alınan bir diğer önemli madde. Henüz soruşturma aşaması tamamlanmamış olaylar, kuşak programlarına konu edilemeyecek. Bu, yargı sürecinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi adına alınmış bir karar olarak dikkat çekiyor. Aynı zamanda kişilerin lekelenmeme hakkı da bu ilke kapsamında korunmuş oluyor.
Tekrar Eden İçerikler Yasaklanacak
Aynı konuya sürekli yer verilmesi, kişilerin şeref ve itibarlarının zedelenmesine neden olabileceğinden, tekrar eden içeriklerin yayınlanması yasaklandı. Bu durum, özellikle aile içi şiddet, çocuk istismarı gibi hassas konularda kamuoyunun yanlış yönlendirilmesini ve manipülasyonunu engellemek adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
RTÜK’ün Katı Yaptırımları Uygulanacak
RTÜK, yeni düzenlemelere uymayan programlara karşı ağır yaptırımlar uygulayacağını belirtti. Yayın ihlallerinde bulunan program yapımcıları ve sorumlular hakkında idari para cezaları başta olmak üzere, programların yayından kaldırılmasına kadar gidebilecek yaptırımların devreye sokulacağı vurgulandı.
