Diş hekimi koltuğuna oturmak birçok kişi için hâlâ stresli bir deneyim. Ancak yakında kaybedilen dişlerin yeniden büyütülmesi hayal olmaktan çıkabilir.
CNN International’ın haberine göre, İngiltere’deki King’s College London araştırmacıları, laboratuvar ortamında biyolojik diş üretimi çalışmalarında çığır açan bir adım attı.
Araştırma ekibinin başında yer alan Dr. Ana Angelova Volponi, yaklaşık 20 yıldır diş hücrelerinin yeniden büyütülmesi üzerine çalışıyor. Volponi, 2013’te insan diş eti hücreleri ile fare embriyo hücrelerini birleştirerek diş dokusu elde eden ilk bilim insanları arasında yer almıştı.
Bu yıl yürüttüğü yeni çalışmayla, dişin laboratuvar ortamında büyümesini sağlayan “biyolojik iskelet” materyalinde büyük bir gelişme kaydedildi.
Hidrojel Devrimi: Dişin “Yuva Ortamı” Artık Gerçeğe Daha Yakın
Volponi’nin araştırmasında kullanılan yeni materyal, hidrojel adı verilen su bazlı bir polimer.
Bu yapı, dişin doğal ortamında büyüdüğü dokusal koşulları taklit ediyor ve hücreler arası iletişimi güçlendiriyor.
King’s College doktora öğrencisi Xuechen Zhang, süreci şöyle anlatıyor:
“Fare embriyolarından topladığımız hücreleri karıştırarak küçük bir hücre topu oluşturuyoruz. Bu topu hidrojelin içine enjekte ediyoruz ve sekiz gün boyunca gelişmesini izliyoruz.”
Daha önce kullanılan kolajen tabanlı iskeletlerin aksine, hidrojel ortamı daha canlı, esnek ve biyolojik olarak uyumlu bir yapı sunuyor. Bu da gelecekte insan hücreleriyle gerçek diş büyütmenin önünü açıyor.
İnsan Hücreleriyle Tam Biyolojik Diş Mümkün Olabilir
Dr. Volponi, insan çenesinde laboratuvar dişi yetiştirmenin hâlâ birkaç aşama uzakta olduğunu belirtiyor ancak bu yeni materyalin “büyük bir adım” olduğunu vurguluyor.
“Henüz embriyonik fare hücreleri yerine yetişkin insan hücrelerini kullanmayı tam olarak başaramadık. Ancak bu süreç, o hedefe artık daha yakın” diyor.
Araştırmacılar, iki olası yöntemi değerlendiriyor:
- Hastanın kendi hücrelerinden dişin laboratuvarda üretilmesi.
- Kök hücre tabanlı biyolojik yenileme süreçlerinin doğrudan çene kemiğinde aktive edilmesi.
Bu yöntemlerden biri başarıya ulaşırsa, diş implantları tarihe karışabilir.
Gerçek Dişin Avantajı: “Doğal, Duyusal ve Canlı”
Volponi, laboratuvarda yetiştirilen biyolojik bir dişin klasik implantlara göre çok daha avantajlı olacağını söylüyor.
Bu tür dişler, dokuyla tam biyolojik uyum sağlayacak, reddedilme veya iltihap riski taşımayacak.
Ayrıca implantların aksine, sinir ve damar bağlantılarına sahip canlı bir yapı olacak.
“Bir implant, metal bir vida; ama biyolojik bir diş, vücudun bir parçası. Gerçek dişin yerini hiçbir şey tutamaz.” diye ekliyor Volponi.
Dünyada Benzer Araştırmalar Hız Kazanıyor
CNN’in haberine göre, yalnızca İngiltere değil, dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlar da aynı hedefe odaklanmış durumda: insanda diş yenileme.
- Japonya / Kitano Hastanesi:
Dr. Katsu Takahashi liderliğindeki ekip, diş eksikliğiyle doğan bireylerde diş büyümesini antikor temelli tedaviyle tetiklemeyi başardı. Bu yöntem şu anda insan klinik deneylerinde ve on yıl içinde piyasaya çıkabilir. - ABD / Tufts Üniversitesi:
Prof. Pamela Yelick’in ekibi, insan ve domuz hücrelerinden oluşan diş dokularını domuzlarda büyütmeyi başardı. Domuzların yaşam boyu diş yenileme yeteneği, insan çalışmaları için bir model oluşturuyor. - Washington Üniversitesi:
Prof. Hannele Ruohola-Baker, yirmi yaş dişlerinden alınan kök hücrelerle insan diş pulpası üretmeyi başardı.
Ruohola-Baker, “Önümüzdeki on yıl içinde biyolojik diş onarımı ve değişimi tıbbi bir gerçekliğe dönüşebilir.” diyor.
Bilimsel Dönüm Noktası
King’s College London’daki bu yeni çalışma, biyolojik diş üretiminde bugüne kadar ulaşılan en somut aşamalardan biri olarak değerlendiriliyor.
Bilim insanları, insan hücreleriyle tamamen doğal bir diş yetiştirmenin artık ulaşılabilir bir hedef olduğuna inanıyor.
Eğer süreç klinik aşamaya taşınırsa, gelecekte implantlar yerini kişiye özel biyolojik dişlere bırakabilir —
ve diş hekimi korkusu, insanlığın tarihine karışabilir.
