Alaska’da yapılan Trump–Putin zirvesi, barış umutlarından çok jeopolitik hesaplaşmaları öne çıkardı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, savaşın bitmesinden ziyade Rusya’nın eski küresel gücünü yeniden kazanmak istediğini açıkça dile getirdi. Putin, “Avrupa’da ve dünyada güvenlik alanında adil bir denge yeniden tesis edilmelidir” diyerek, Ukrayna’daki savaşın değil, Soğuk Savaş sonrası kurulan düzenin gerçek sorun olduğunu ima etti.
Ukrayna, Putin İçin Bir Araç
Putin, açıklamalarında doğrudan savaştan söz etmedi. Sadece “olanların” durdurulması gerektiğini söyledi. Ona göre Ruslar ve Ukraynalılar aynı köklere sahip ve yaşananlar bir trajediydi. Ancak bu söylem, Kremlin’in 2022’den bu yana sürdürdüğü propagandanın devamıydı: Rusya saldırgan değil, mağdur.
Litvanya’nın eski savunma bakanı Laurynas Kasciunas’a göre, Putin halen Soğuk Savaş’ı kaybettiğini kabullenemiyor. Üstelik “Ukrayna’daki savaş” yerine sürekli “Ukrayna çevresindeki durum” ifadelerini kullanması, Batı’yı suçlayıp Ukrayna’yı sadece bir piyon gibi göstermeye devam ettiğini gösteriyor.
Kremlin’den Sembol Mesaj: SSCB Yazılı Sweatshirt
Zirveye dair dikkat çeken bir detay da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un üzerinde “SSCB” yazılı bir sweatshirt ile oteline gelişi oldu. Bu kıyafet seçimi, Putin’in özlemini duyduğu dünyayı açıkça gösteriyordu: Sovyetler Birliği’nin gücünü yeniden tesis etme arzusu.
Putin’in bu yaklaşımı, yalnızca siyasi söylemlerle sınırlı değil. Cuma günü Polonya’nın Vistula Nehri kıyısında düzenlenen büyük bir geçit töreni, Batı’nın da mesaj vermeye çalıştığını gösterdi. NATO üyesi Polonya, Amerikan yapımı askeri araçlarla eski düzenin bittiğini adeta ilan etti.
Trump’tan Tartışmalı Açıklama: “Rusya 2 Numara”
Trump, Fox News’e verdiği röportajda, Çin ve Avrupa Birliği’ni yok sayarak “Biz 1 numarayız, onlar ise dünyada 2 numara” diyerek Rusya’yı yeniden güç sahibi olarak tanımladı. Bu sözler, Kremlin yanlısı medyada sevinçle karşılandı. Yorumcular bunu, Rusya’nın yeniden saygı gören ülkeler arasında kabul edilmesi olarak yorumladı.
Bu söylem, Moskova’da memnuniyet yaratırken, Avrupa’da tedirginlik oluşturdu. Trump’ın bu çıkışı, Putin’in jeopolitik rüyasını meşrulaştırma riski taşıyor.
Putin’in Güç Gösterisi: Diplomasi ve Cephede İlerleme
Rusya’nın milliyetçi senatörlerinden Andrei Klishas, Alaska zirvesini Putin’in barış isteğinin göstergesi olarak yorumladı. Ancak aynı zamanda, Kremlin’in diplomatik görüşmeler yürütürken savaşı da askeri olarak sürdürebileceğini belirtti. Klishas’a göre Rusya cephede ilerliyor ve “her geçen gün daha fazla toprak kurtarıyor.”
Bu açıklamalar, Rusya’nın savaşla elde etmek istediği şeyin toprak değil, küresel düzeni yeniden şekillendirme arzusu olduğunu ortaya koyuyor.
Ukrayna’ya Dayatılan Yeni Barış Şartları
2022’deki işgalden önce Rusya, ABD ve NATO’ya taslak anlaşmalar sunmuş ve NATO’nun doğuya genişlemesini durdurmasını istemişti. Bu talepler reddedilmişti. Putin ise hâlâ aynı argümanı sürdürüyor: Batı, Rusya’nın güvenlik endişelerini dikkate almadı, NATO büyümeye devam etti.
Finlandiya’nın NATO’ya katılması ve İsveç’in üyeliği, Putin’in hedefinin tersine sonuçlar doğurdu. Rusya daha da kuşatıldı.
Trump’ın Değişken Tutumu NATO’yu Huzursuz Ediyor
Zirve sonrası Trump, Ukrayna’daki savaşın sonlanmasının ABD’ye değil, Zelenski ve Avrupa liderlerine bağlı olduğunu söyledi. Avrupa ülkelerinin daha fazla sürece dahil olması gerektiğini vurgulayan Trump, bu açıklamalarıyla NATO müttefiklerini belirsizlik içinde bıraktı.
Avrupalı liderler, Trump’ın Putin ile görüştükten sonra pozisyon değiştirmesinden endişe duyuyor. Çünkü bu durum, ABD’nin Ukrayna politikasının öngörülemezliğini artırıyor.
Rusya, Soğuk Savaş’a Geri Dönmek İstiyor
Rusya’nın eski başkanı Dmitry Medvedev, zirveyi iki büyük güç arasında diplomasi yolunun yeniden açılması olarak değerlendirdi. Bu, Kremlin için bir zafer algısı yaratırken, Batı için uyarı niteliğinde.
Putin’in asıl hedefi Ukrayna değil; Soğuk Savaş sonrası kurulan transatlantik sistemin çökertilmesi. Bu nedenle önümüzdeki dönemde hem cephede hem de diplomasi sahnesinde daha agresif bir Rus stratejisi bekleniyor.
