Hindistan’da Başbakan Narendra Modi liderliğindeki hükümet, sosyal medya üzerindeki denetimini artırarak platformlara içerik kaldırma taleplerini sıklaştırdı. Bu sürecin en dikkat çekici ayağını ise Elon Musk’ın sahibi olduğu X platformunun direnişi oluşturdu. 2025 yılı Mart ayında X, Hindistan hükümetine karşı anayasa ve ifade özgürlüğü ihlali gerekçesiyle dava açtı.
Sadece Nefret Söylemi Değil, Mizah da Hedefte
Reuters tarafından incelenen 2 bin 500 sayfalık dava belgelerinde, Hindistan hükümetinin kaldırılmasını istediği içerikler arasında sadece nefret söylemi ya da yasa dışı paylaşımlar değil, mizah ve hükümet eleştirileri de yer alıyor. Örneğin Modi ve bazı yerel politikacıları tiye alan karikatürler, ekonomik krizlere dair çizimler, tren istasyonundaki izdihamı haber yapan medya içerikleri hedef gösterildi.
Sahyog Portalı ile Genişleyen Sansür Yetkisi
2024 yılında kurulan ve “iş birliği” anlamına gelen Sahyog isimli devlet portalı, federal ve eyalet düzeyindeki yüzlerce yetkiliye doğrudan içerik kaldırma talebinde bulunma imkânı sundu. Önceden sadece bilgi ve yayın bakanlığına ait olan yetkiler, artık polis memurlarına kadar genişletildi. X ise bu sistemin yasal dayanağı olmadığını savunarak Hindistan İletişim Teknolojileri Bakanlığı’na karşı yasal süreç başlattı.
Hükümetten 1400’ün Üzerinde İçerik Kaldırma Talebi
2024 Mart ile 2025 Haziran arasında, federal ve eyalet kurumları X’ten 1400’den fazla içerik veya hesap kaldırmasını talep etti. Bu taleplerin büyük çoğunluğu, Modi hükümetine yakınlığıyla bilinen İçişleri Bakanlığı’na bağlı Siber Suçlarla Mücadele Birimi’nden geldi. Hükümet, platformun “toplumda nefret yaydığını” ve “ulusal güvenliği tehdit eden içeriklere ev sahipliği yaptığını” öne sürdü.
Jay Shah İçin Bile Sansür Talebi
X’in mahkemeye sunduğu belgelerde, Hindistan hükümetinin örnek olarak sunduğu içerikler arasında Hindistan Kriket Konseyi Başkanı Jay Shah’ın montajlanmış bir görselle bikini giymiş bir kadının yanında gösterildiği paylaşımlar da yer aldı. Ancak bu içeriklerin bazıları hâlâ platformda yer almaya devam ediyor.
X’in Pozisyonu Net: “Eleştiri Suç Değildir”
Elon Musk’ın şirketi X, Hindistan hükümetinin içerik kaldırma sisteminin demokratik ilkelere ve ifade özgürlüğüne aykırı olduğunu vurguluyor. Mahkemeye sunulan savunmada, hükümetin mizah, hiciv ve siyasi eleştiri içeren paylaşımları sistematik biçimde sansürlediği ifade ediliyor. Ayrıca, içeriklerin “yasadışı” ilan edilmesinin yalnızca hükümetin iddiasına dayandığı, bağımsız bir yargı mekanizmasının devreye girmediği eleştirisi de dile getiriliyor.
Kültürel Farklılıklar Bahane Ediliyor
Hindistan hükümetine bağlı yetkililer, bazı içeriklerin ülke kültürüne uygun olmadığını ve kamu düzenini bozabileceğini öne sürüyor. Örneğin Chennai Siber Suçlar Birimi, platformda yer alan bazı karikatürlerin halkı provoke ettiğini savundu. Ancak X, söz konusu içeriklerin aylar önce paylaşıldığını ve halkı isyana teşvik edecek bir niteliği bulunmadığını belirtiyor.
Davanın Sonucu, Küresel Dijital Özgürlük Açısından Kritik
Elon Musk ve Modi hükümeti arasında yaşanan bu dava, sadece Hindistan için değil, tüm dünya için dijital özgürlüklerin sınırlarını belirleyecek bir örnek olarak görülüyor. Mahkemenin vereceği karar, sosyal medya platformlarının sansür taleplerine nasıl yanıt vereceğini, devletlerin ifade özgürlüğü sınırlarını ne kadar zorlayabileceğini belirleyecek.
