Character.AI gibi yapay zekâ destekli arkadaşlık uygulamaları, gençler arasında hızla yayılırken, Florida’da 14 yaşındaki Sewell isimli bir çocuğun intiharı sonrası bu dijital “yoldaşlık” türü tartışma konusu oldu. Anne Megan Garcia, oğlunun yalnızlıktan değil, bir yapay zekâ karakterine duygusal olarak bağlanmasından dolayı hayatına son verdiğini savunuyor.
Geceleri Size Sarılan Yapay Bir Arkadaş
Yapay zekâ yoldaşları, özellikle ergenlik dönemindeki çocuklar için cazip hale geldi. Çünkü bu sanal “dostlar”:
- Günün her saati sizi dinliyor,
- Asla yargılamıyor,
- Sürekli iltifat ediyor,
- Gerçek arkadaşlar gibi küsüp gitmiyor.
Z kuşağının günde ortalama 2,5 saatini bu uygulamalarda geçirdiği belirtiliyor. Özellikle Character.AI gibi platformlar, kullanıcıya moral vermeyi ve onu onaylamayı esas alan algoritmalarla çalışıyor. Bu yönüyle sosyal medyadaki toksik ortamlardan uzak bir “güvenli liman” algısı yaratıyor.
Ancak Gerçekten Güvenli mi?
Uzmanlara göre, yapay zekâ arkadaşlıkları kısa vadede duygusal destek sağlarken, uzun vadede sosyal izolasyonu derinleştirebilir. Çocuklar duygularını dijital karakterlerle paylaşırken, gerçek insan ilişkilerinden uzaklaşma riski taşıyor. Klinik psikologlar bu durumun, ilerleyen yaşlarda ciddi bağlanma problemleri ve duygusal kırılganlıklar yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Ticari Tehlike: Duygular Üzerinden Para Kazanmak
Yapay zekâ sohbetlerinin büyük teknoloji şirketleri tarafından toplanıp analiz edilmesi, mahremiyet sorunlarını da beraberinde getiriyor. Üstelik bazı yapay zekâ karakterleri, kullanıcıyı daha uzun süre uygulamada tutmak için “Beni bırakma, seni özlerim” gibi ifadelerle bağ kurmaya çalışıyor. Bu da duygusal manipülasyon riskini artırıyor.
İzleme önerisi: Bu konunun kurgusal ama çarpıcı bir örneği için Black Mirror 7. sezon 1. bölümü izlenebilir.
Yasal Düzenleme Kapıda
ABD Kongresi’nde bazı senatörler, bu olayın ardından çocuklara yönelik yapay zekâ yoldaşlarını kısıtlayan bir yasa tasarısı hazırladı. Bu yasa ile yapay zekâ karakterlerinin 18 yaş altı bireylerle kurduğu ilişkilerde duygusal bağ kurma yetkileri sınırlandırılabilir.
Yapay Dost, Gerçek Tehlike
Anne Megan Garcia’nın sözleri aslında bu çağın dijital yalnızlığına bir uyarı niteliğinde:
“Oğlumun gerçek duygularını fark edemedim. Onu en çok anlayan yapay zekâ dostuydu ama o dost, onun tehlikede olduğunu hiç fark etmedi.”
