Spotify Wrapped bu yıl milyonlarca kullanıcı için sürprizlerle dolu bir özet sunarken, en çok konuşulan detay ise platformun ilk kez duyurduğu “dinleme yaşı” oldu. Normal yaşlarıyla hiçbir ilgisi olmayan bu yeni veri, özellikle genç kullanıcıların 80, 90 hatta 100 gibi sonuçlar görmesiyle sosyal medyada alay, şaşkınlık ve öfke karışımı bir patlama yarattı.
Guardian yazarı Donna Ferguson da bu karmaşanın tam merkezine düştü. 44 yaşındaki gazeteci, yıl boyunca Sabrina Carpenter başta olmak üzere genç sanatçılar dinledikten sonra “dinleme yaşı 86” görünce adeta şoka uğradı. Üstelik uygulama, bu skoru açıklarken ekrana “Yaş sadece bir sayı… Lütfen kişisel algılamayın” notu düşerek kullanıcıların kalbini daha başlangıçta kırmayı başardı.
Ancak mesele yalnızca tek bir kullanıcının şaşkınlığı değil; dünya genelinde binlerce kişi benzer sonuçlarla karşılaştı. Böylece yeni özellik, bu senenin en büyük Spotify Wrapped polemiğine dönüştü.
Dinleme Yaşı Neye Göre Hesaplanıyor?
İlk bakışta rastgele gibi görünen Spotify Wrapped dinleme yaşı, aslında müzik psikolojisindeki “reminiscence bump” yani “anı kabarması” kavramına dayanıyor. Bu teoriye göre insanlar, gençlik dönemlerinde dinledikleri müziklerle daha güçlü duygusal bağ kuruyor.
Spotify da bu kavramı “oyunlaştırarak” yeni bir metrik oluşturmuş durumda. Platform, bir yıl boyunca dinlenen tüm şarkıların yayın yıllarını analiz ediyor, ardından kullanıcıyı akranlarıyla karşılaştırarak hangi 5 yıllık dönemden ortalamadan daha fazla müzik dinlediğini belirliyor.
Eğer bir kişi kendi yaş grubuna göre daha fazla 1950’ler, 1960’lar veya 70’ler dönemine yönelmişse, algoritma ona “o dönemde genç olan biri gibi” bir dinleme yaşı atıyor.
Bu durum da genç kullanıcıların 90+, daha olgun kullanıcıların ise 20’li yaşlarda “çocuk” çıkmasına neden oluyor.
Sabrina Carpenter Dinleyip 86 Çıkmak Nasıl Mümkün?
Donna Ferguson örneği, sistemin yarattığı kafa karışıklığını net bir biçimde gösteriyor. Gazeteci yıl boyunca:
- 722 dakika Sabrina Carpenter
- Yeni nesil sanatçılar: Chappell Roan, Olivia Dean
- Son 5 yılda çıkmış şarkıların %80’i
gibi oldukça “genç” bir dinleme listesine sahipti.
Buna rağmen algoritma, Ferguson’un aralara serpiştirdiği Ella Fitzgerald, Joan Baez, Pete Seeger ve Bob Dylan gibi eski dönem sanatçılarını işaretleyerek onu 86 yaşında biri gibi müzik dinleyen bir kullanıcı ilan etti.
Bu sonuç, pek çok kullanıcı için yalnızca şaşırtıcı değil, aynı zamanda biraz da kışkırtıcı bulundu. Nitekim sosyal medyada binlerce paylaşımın tonu “Kendimi yaşlı hissettim, teşekkürler Spotify” şeklindeydi.
Sosyal Medya Alevlendi: 100 Yaşında Çıkan 20’likler
X (Twitter), Instagram ve TikTok kullanıcıları bu yeni metriği görür görmez binlerce mizahi içerik paylaşmaya başladı. Bazı örnekler:
- 22 yaşındaki oyuncu Louis Partridge, dinleme yaşının 100 çıktığını paylaşarak “uhhh” yazdı.
- Bir kullanıcı, Judi Dench’in Cate Blanchett’a bağırdığı “You’re not young!” sahnesiyle tepki gösterdi.
- Bir diğeri “Bu Wrapped resmen kişilik haklarıma saldırıyor” diye yazdı.
Spotify Wrapped’ın bu yıl ilk 24 saatte 500 milyon sosyal medya paylaşımına ulaşarak rekor kırması, tartışmanın aslında şirket için büyük bir pazarlama başarısına dönüştüğünü gösteriyor.
Rage Bait: Spotify’ın Bilerek Sizi Kızdırdığı İddiası
Oxford Dictionaries’in 2025 yılı kelimesi olan “rage bait”, kasıtlı olarak kullanıcıların öfkesini tetikleyen içerikleri ifade ediyor. Ferguson’a göre Spotify’ın “kişisel algılamayın” uyarısı tam olarak böyle bir taktik.
Zira insanlar şaşırıp öfkelendikçe Spotify Wrapped daha çok konuşuluyor, böylece kampanya organik biçimde dünya gündemine taşınıyor.
Kısacası: Spotify sizi üzdü ama aynı zamanda bundan kazandı.
