Kuzey yarım kürede grip sezonu henüz başlamadan, dünya genelinde art arda yayımlanan sağlık raporları bu yılın olağan dışı bir tabloyla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Avustralya’da ortaya çıkan 7 mutasyonlu H3N2 virüsünün kısa sürede tüm kıtalara yayılması, birçok ülkede grip sezonunu 4–5 hafta erkene çekti. İngiltere’den Japonya’ya, Güney Kore’den ABD’ye kadar pek çok ülke, normalde ekim sonu veya kasım başında yükselişe geçen grip grafiğinin bu yıl bir ay önce hızla tırmandığını bildiriyor.
Bu tablo, uzmanların “Son 10 yılın en sert grip salgını geliyor” uyarılarını güçlendirirken toplumların hâlâ yeterince aşılanmamış olması riskleri daha da artırıyor.
Yeni H3N2 Gribinin Kökeni: Avustralya’da Başlayan Büyük Salgın
Güney yarım kürede kış aylarını yaşayan Avustralya, yeni sezonun ilk vurulduğu ülke oldu. Virüs, ülkede son yılların en şiddetli grip dalgasına neden oldu ve sağlık sistemini ciddi şekilde zorladı.
Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Derek Smith, virüsün “alışılmadık derecede hızlı mutasyon geçirdiğini” ve 7 ayrı genetik değişiklik sayesinde bağışıklık sisteminin yıllardır oluşturduğu hafızayı kısmen atlattığını belirtti. Smith’e göre yaz ortasında gerçekleşen bu mutasyon, virüsün küresel ölçekte çok daha etkili yayılmasının temel nedeni.
Vakalar Neden Bu Kadar Hızlı Artıyor?
Bilim insanlarının dikkat çektiği kritik nokta, virüsün R katsayısının 1.4 seviyesine yükselmesi. Bu, enfekte olan 100 kişinin 140 kişiye hastalığı bulaştırdığı anlamına geliyor. Normal bir grip sezonunda bu değer 1.1–1.2 civarında seyrediyor.
İngiltere, Japonya ve Güney Kore’de okulların açılmasıyla birlikte vaka artışı özellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde yoğunlaştı. İngiltere’de çocuklardaki grip oranları şimdiden rekor seviyeye ulaşmış durumda. Güney Kore’de yalnızca bir haftada %122 artış yaşanırken Japonya, yayılımı yavaşlatmak için 2 binden fazla okulda kapanmaya gitti.
Bu hızlı sıçrayış, virüsün hem mutasyon etkisini hem de toplum bağışıklığının yeterince güçlü olmadığını ortaya koyuyor.
Grip Aşısı Ne Kadar Koruyor?
Sezon başında aşı ile virüs arasında uyumsuzluk olabileceği tartışmaları gündeme gelmişti. Çünkü mevcut grip aşısı, H3N2 virüsündeki 7 mutasyon henüz ortaya çıkmadan planlanmıştı.
Ancak Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı tarafından paylaşılan ilk verilere göre aşı:
- Çocuklarda %70–75 oranında hastaneye yatışı önlüyor,
- Yetişkinlerde ise etkinlik %30–40 seviyesine geriliyor.
Uzmanlara göre oranlar düşük görünse de bu yıl “aşı olmak için en kritik yıl”. Enfeksiyon oranlarının hızla artması, toplum aşılanmadan virüsün etkisini katlamalı artırmasına yol açabilir.
İngiltere ve Avrupa Büyük Bir Dalgaya Hazırlanıyor
Avustralya ile güçlü seyahat bağlantıları nedeniyle virüsün ilk ulaştığı bölgelerden biri olan Birleşik Krallık, şimdiden yüksek alarm seviyesinde. Guardian’ın analizine göre İngiltere bu sezon “son 10 yılın en büyük grip salgını” ile karşılaşabilir.
Risk gruplarında aşılama oranlarının hâlen düşük olması — özellikle kronik hastalar ve yaşlılar arasında — dalganın etkisini artırabilir. Uzmanlar, hastanelerin kış yükünün iki katına çıkabileceğini belirtiyor.
Türkiye İçin Risk Ne Kadar Büyük?
Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Cavit Işık Yavuz, Türkiye’de şu anda olağan dışı bir hareketlenme olmadığını ancak bunun yakında değişebileceğini vurguluyor:
“Türkiye’ye uğramaması çok zor. Dünya genelindeki tablo bu kışın influenza kışı olacağını gösteriyor. Aşı temin edilmeli, risk grupları vakit kaybetmeden aşılanmalı.”
Türkiye’de grip aşısının temininde yaşanan sıkıntılar, uzmanları özellikle endişelendiriyor. Bu yıl eczanelere sınırlı sayıda aşı geldi ve kısa sürede tükendi.
Eczanelerde Aşı Krizi: “Bulmak Şans İşi”
SGK, 65 yaş üzeri ve kronik hastalar için grip aşısını ücretsiz sağlıyor. Ancak kur politikası ve tedarik sorunları, Türkiye’ye gelen aşı sayısını ciddi şekilde azalttı. Eczaneler birçok bölgede aşı bulmakta zorlandıklarını bildiriyor.
Oksijen’in aradığı eczanelerden gelen bazı yanıtlar şöyle oldu:
- Beşiktaş Ayçin Eczanesi: “Elimizde yok, 20-30 kişi sırada.”
- Akadlar Eczanesi: “Kesin istenirse yarın getirebiliriz.”
- Nektar Eczanesi: “Sadece 40-50 tane geldi, tükendi.”
- Bahçeşehir Aydın Eczanesi: “Depoda bile yok, yenisi gelir mi bilmiyoruz.”
- Üsküdar Eczanesi: “3-5 tane geliyor, hemen tükeniyor.”
Aşının eczane fiyatı 569 TL, ancak bulunabilirliği oldukça düşük.
2025–2026 Grip Sezonu Çok Zor Geçecek
Dünya genelinde vakaların hızlı artışı, yeni virüsün mutasyon gücü ve aşılama oranlarının düşüklüğü birleştiğinde ortaya çıkan tablo oldukça net: Bu sezon, hem Türkiye hem de dünya için “çok sert bir grip dönemi” olabilir.
Uzmanlara göre erken önlem almak, aşı teminini hızlandırmak ve risk gruplarını bilgilendirmek salgının etkisini azaltmanın tek yolu.
