Cinsel içerikli tacizler, zorbalık, istismar ve şiddet tehditleri, metaverse’ün sıradan bir parçası haline geldi. Çocuk koruma kuruluşu NSPCC, internet üzerindeki istismar vakalarının büyük bölümünün Meta’ya ait platformlarda yaşandığını raporluyor. Bu durumda, sorulması gereken soru şu: Meta’nın geleceği olarak lanse ettiği metaverse, kadınlar için geri dönülmez bir tehdit mi?
Gerçek Dünyada Güvensiz, Sanal Dünyada da mı?
Sokakta, okulda, parklarda, sosyal medyada… Kadınların kendilerini güvende hissettiği alan kalmadı. Ofsted verilerine göre, 16-18 yaş arası kızların üçte biri “istenmeyen cinsel temas” yaşarken, 18-24 yaş grubunun %86’sı cinsel tacize uğradığını söylüyor. Meta, sosyal medyadaki bu ortamı şimdi metaverse’e taşıyor ve görünüşe göre aynı hatalar tekrarlanıyor.
Hayallerin Dünyası mı, Kâbusun Yeni Adresi mi?
Mark Zuckerberg, metaverse için “hayal ettiğiniz her şeyi yapabileceğiniz bir dünya” vadinde bulunuyor. Ancak bu vizyon, birçok kadın için korku dolu bir senaryo anlamına geliyor. Gerçek zamanlı hareket, haptik geri bildirim, 3D ses teknolojisi gibi gelişmeler, tacizi yalnızca daha gerçekçi hale getirmekle kalmıyor; aynı zamanda müdahaleyi ve denetimi zorlaştırıyor.
İlk 2 Saatte Cinsel Saldırıyla Karşılaştı
Gazeteci ve yazar Laura Bates, metaverse deneyimini araştırmak üzere katıldığı ortamda, ilk iki saatte bir kadın avatarın cinsel saldırıya uğradığına tanık oldu. Yaklaştığında aldığı cevap netti:
“Evet, biri geldi ve popomu elle taciz etti.”
Bir başka kadın kullanıcı ise şunu söyledi:
“Sanırım metaverse’de herkes en az bir kez tacize uğramıştır.”
Sanal Taciz Gerçek Etkiler Bırakıyor
Yalnızca sözlü taciz değil; grafik cinsel içerikler, fiziksel taklit saldırılar ve tehditler de sıradanlaşmış durumda. Laura Bates’in aktardığına göre, erkek kullanıcılar yüksek sesle “annene ne yaptığımı tahmin et” tarzı saldırgan ifadeler kullanırken, kadın kullanıcıların bedenleriyle ilgili yorumlar sürekli tekrar ediliyor.
Üstelik bu tür davranışlara neredeyse hiçbir moderasyon müdahale etmiyor. TechCrunch’un 2022 raporuna göre, Horizon Worlds platformunda görevli insan moderatörler yalnızca ana lobide yer alıyor ve çoğunlukla “selfie çekme ipuçları” vermekle meşguller.
Küçük Yaşta Kullanıcılara Yönelik Cinsel Yaklaşımlar
Bates’in tanık olduğu en ürkütücü sahnelerden biri ise sanal karaoke kulübündeydi. Sahnedeki avatarlar 20’li yaşlarındaymış gibi görünse de, seslerinden çoğunun 9-10 yaşlarındaki çocuklar olduğu anlaşılıyordu. Onlara bağırarak laf atan, takip eden ve özel odalara çağıran kişiler ise bariz biçimde yetişkin erkeklerdi.
İstatistikler Korkutucu Boyutta
NSPCC’ye göre, internet üzerinden çocukları istismar eden vakaların %47’si Meta ürünlerinde gerçekleşiyor. CCDH’nin yaptığı araştırmada ise kullanıcıların metaverse ortamında her 7 dakikada bir istismara uğradığı tespit edildi. Sadece 11.5 saatlik gözlemde 100’den fazla politika ihlali kayda geçti.
Üstelik, Meta’ya yapılan 51 ayrı taciz bildiriminin hiçbirine geri dönüş yapılmadı.
Meta Ne Diyor? “Kendinizi Koruyun”
Bir kadın beta test kullanıcısının yaşadığı cinsel saldırıya Meta’nın yanıtı şu oldu:
“Bu, kesinlikle talihsiz bir durum. Ancak güvenlik ayarlarını aktif etmemiş.”
Yani tacize uğrayan kişi suçlandı, sistemin sorumluluğu sorgulanmadı. Kadınlar, maruz kaldıkları saldırılardan çok, “ne kadar iyi güvenlik aracı kullandıklarıyla” değerlendirildi. Meta için bu olay “değerli geri bildirim” olarak kayda geçti.
Sanal Tecavüz Gerçek Travma Yaratıyor
2024’te, İngiltere’de bir kız çocuğunun metaverse ortamında sanal tecavüze uğramasının ardından başlatılan soruşturmada bir emniyet yetkilisi, “bu çocuk fiziksel bir saldırı yaşamış gibi travma geçirdi” dedi. Bu noktada, olayın “gerçek olup olmaması” değil, yarattığı gerçek etki önem kazanıyor.
Kadınlar ve Kızlar Yine “Kömür Madenindeki Kanaryalar”
Meta, istismarları önlemek yerine, kullanıcıların kendilerini koruyacak araçlara erişimini artırmayı hedefliyor. Ancak bu yaklaşım, kadınların deneyimlerini yine birer test verisi olarak görme hatasına düşüyor. Tıpkı sosyal medyada olduğu gibi, metaverse de kadınların zarar görmesiyle şekillenen bir sistem haline geliyor.
Gelecek Güvensiz Başlıyorsa, Eşitlik Hiç Gelmez
Eğer Zuckerberg’in hayalindeki dünya, metaverse’te toplantı salonlarından eğitim platformlarına kadar her alanı kapsayacaksa, bu dünyanın temelinde kadınlara yönelik taciz ve eşitsizlik varsa, biz geleceğin dijital eşitsizliğini bugünden kabul etmiş oluyoruz.
