ABD merkezli Vast adlı özel uzay şirketi, NASA’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nu (ISS) devre dışı bırakmaya hazırlandığı dönemde, uzaydaki yeni güç dengelerine oynayan en dikkat çekici girişimlerden biri olarak öne çıkıyor. Forbes’ta yer alan habere göre şirket, CIA bağlantılı bir fonun da dahil olduğu yatırımcı yapısıyla, uzayda “ISS sonrası dönemin” temel aktörlerinden biri olmayı hedefliyor. Bu çerçevede Vast, yaklaşık 2 milyar dolar değerleme üzerinden yeni bir yatırım turuna hazırlanıyor.
Vast Yeni Yatırım Turu İçin Görüşmeler Yürütüyor
Forbes’un konuyla ilgili kaynaklara dayandırdığı haberine göre Vast, yaklaşık 300 milyon dolarlık yeni bir yatırım turu için yatırımcılarla görüşmeler yapıyor. Söz konusu tur tamamlandığı takdirde şirketin değerlemesinin 2 milyar dolar seviyesine ulaşması bekleniyor. Ancak görüşmelerin henüz sonuçlanmadığı ve hem yatırım miktarının hem de nihai değerlemenin değişebileceği belirtiliyor.
Yatırım turuna liderlik etmesi beklenen fonun Balerion Space Ventures olduğu ifade ediliyor. Buna karşın hem Vast hem de Balerion Space Ventures, sürece ilişkin kamuoyuna açıklama yapmaktan kaçınıyor. Bu durum, uzay sektöründeki rekabetin ne kadar stratejik ve hassas bir noktaya geldiğini de ortaya koyuyor.
Şirket Büyük Ölçüde Kurucusu Tarafından Finanse Edildi
Kaliforniya eyaletinin Long Beach kentinde faaliyet gösteren Vast, yaklaşık 1.000 çalışanıyla ABD’nin en hızlı büyüyen özel uzay şirketlerinden biri konumunda bulunuyor. Şirketin bugüne kadarki en büyük finansal gücü ise doğrudan kurucusundan geldi.
Vast’in kurucusu Jed McCaleb, kripto para dünyasının en tanınmış isimlerinden biri. Daha önce Ripple ve Stellar gibi projelerin kuruculuğunu yapan McCaleb, Vast için kişisel servetinden 1 milyar dolara kadar yatırım yapmaya hazır olduğunu kamuoyuna açıklamıştı. Bu durum, şirketin yalnızca risk sermayesine değil, güçlü bireysel sermayeye de dayandığını gösteriyor.
CIA Bağlantılı Fon In-Q-Tel Devrede
Vast’i rakiplerinden ayıran en kritik unsurlardan biri ise CIA bağlantısı. Şirket, Ekim ayında yaptığı açıklamada, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın girişim sermayesi kolu olan In-Q-Tel’in Vast’e yatırım yaptığını duyurmuştu. Yatırımın tutarı açıklanmasa da, In-Q-Tel’in Vast yönetim kurulunda gözlemci statüsü kazanması dikkat çekmişti.
Bu gelişme, Vast’in yalnızca ticari değil, aynı zamanda stratejik ve jeopolitik bir rol üstlenmeye hazırlandığı yorumlarına yol açtı. Zira In-Q-Tel, geçmişte savunma, istihbarat ve ileri teknoloji alanlarında kritik projelere yatırım yapmasıyla biliniyor.
ISS Sonrası Dönem İçin Kritik Plan
Vast’in ana hedefi, NASA’nın ISS sonrası dönemde ihtiyaç duyacağı uzay altyapısını özel sektör eliyle sağlamak. Şirketin ilk ticari uzay istasyonu prototipi olan Haven-1, 2026 yılında uzaya gönderilmek üzere planlandı. Bu istasyon, özel şirketler tarafından işletilecek ilk tam kapsamlı ticari uzay istasyonlarından biri olma özelliğini taşıyacak.
Bununla birlikte Vast, daha büyük ve uzun vadeli bir proje olan Haven-2 için de hazırlıklarını sürdürüyor. Haven-2’nin parçalarının 2028 itibarıyla uzaya fırlatılması planlanıyor. Bu istasyon, doğrudan ISS’nin yerini alabilecek kapasitede tasarlanıyor.
NASA, daha önce yaptığı açıklamalarda ISS’yi 2031 yılında devre dışı bırakmayı planladığını duyurmuştu. Bu tarihten sonra kurum, insanlı uzay görevleri ve bilimsel çalışmalar için özel şirketlerle yapılacak sözleşmelere dayanmayı hedefliyor. İşte Vast, tam da bu kritik boşluğu doldurmayı amaçlıyor.
Milyarderler Arası Uzay Yarışı Kızışıyor
Vast, bu yarışta tek oyuncu değil. Forbes’un aktardığına göre ticari uzay istasyonu geliştirme yarışında başka milyarderler de sahnede. Bunlardan biri, Axiom Space’in kurucusu olan milyarder Kam Ghaffarian. Ancak Forbes, geçen yıl yayımladığı bir analizde Axiom Space’in projelerini hayata geçirmekte çeşitli zorluklar yaşadığını belirtmişti.
Öte yandan Jeff Bezos’un sahibi olduğu Blue Origin, ticari uzay istasyonu projeleri üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Blue Origin aynı zamanda Elon Musk’ın SpaceX şirketiyle, Ay’a dönüş ve derin uzay görevleri konusunda rekabet ediyor. Bu tablo, uzayın artık devletlerin değil, özel şirketler ve milyarderler arası bir güç mücadelesi alanı hâline geldiğini gösteriyor.
Uzayda Yeni Dönemin Ayak Sesleri
Tüm bu gelişmeler, uzay faaliyetlerinde NASA merkezli modelden özel sektör merkezli modele geçişin hızlandığını ortaya koyuyor. Vast, hem CIA bağlantılı yatırımcı yapısı hem de yüksek değerlemeli projeleriyle, bu dönüşümün en stratejik aktörlerinden biri olmaya aday.
Önümüzdeki yıllarda, ISS sonrası dönemin nasıl şekilleneceği ve uzaydaki güç dengelerinin kimlerin lehine değişeceği, büyük ölçüde Vast ve benzeri şirketlerin atacağı adımlara bağlı olacak.
