2025 yılı, dünya genelinde güvenlik algısının ciddi biçimde sarsıldığı bir dönem olarak kayıtlara geçti. Artan bölgesel savaşlar, sınır gerilimleri ve ticaret temelli krizler, ülkelerin güvenlik politikalarını yeniden şekillendirmesine neden oldu. BBC BBC tarafından incelenen Küresel Barış Endeksi, bu değişimin sayısal ve karşılaştırmalı bir fotoğrafını sunuyor. Endekse göre, devletler arası çatışmalar İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı ve yalnızca son bir yıl içinde üç yeni çatışma patlak verdi.
Bu tablo karşısında birçok ülke askeri harcamalarını artırırken, bazı ülkeler ise barışı önceleyen uzun vadeli politikalarını sürdürerek güvenli yaşam alanları oluşturmayı başardı. Endeks sonuçları, güvenliğin yalnızca silahlanmayla değil; toplumsal yapı, hukuk sistemi ve sosyal politikalarla da doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koyuyor.
Küresel Barış Endeksi Neyi Ölçüyor
Küresel Barış Endeksi, Ekonomi ve Barış Enstitüsü tarafından hazırlanıyor ve ülkeleri 23 ayrı gösterge üzerinden değerlendiriyor. Bu göstergeler arasında dış çatışmalar, askeri harcamalar, terör tehdidi, cinayet oranları, toplumsal güvenlik ve siyasi istikrar gibi başlıklar yer alıyor. Endeksin dikkat çeken yönlerinden biri, zirvedeki ülkelerin yaklaşık 20 yıldır büyük ölçüde değişmemesi. Bu durum, kalıcı barışın kısa vadeli önlemlerle değil, uzun soluklu politikalarla sağlanabildiğini gösteriyor.
BBC’nin analizinde vurguladığı üzere, güvenli ülkeler listesinde üst sıralarda yer alan devletlerin ortak noktası; düşük suç oranları, güçlü sosyal devlet anlayışı ve çatışmadan uzak dış politika tercihleri olarak öne çıkıyor.
Zirvede Değişmeyen Lider: İzlanda
2008 yılından bu yana dünyanın en güvenli ülkesi olarak gösterilen İzlanda, 2025’te de zirvedeki yerini korudu. Ülke, güvenlik, çatışma düzeyi ve askerileşme başlıklarının tamamında ilk sırada yer aldı. Üstelik bu yıl yüzde 2’lik bir iyileşme kaydederek ikinci sıradaki ülkeyle arasındaki farkı daha da açtı.
Günlük yaşamda güven duygusunun sıradan bir olgu olduğunu belirten İzlandalılar, gece yalnız yürüyebilmenin, polislerin silah taşımamasının ve güçlü topluluk bağlarının bu tabloyu beslediğini söylüyor. Uzmanlara göre, cinsiyet eşitliği ve toplumsal dayanışma, İzlanda’yı zirvede tutan en önemli unsurlar arasında yer alıyor.
İrlanda Ve Yeni Zelanda: Barışın İki Farklı Yüzü
Listede ikinci sırada yer alan İrlanda, geçmişte yaşadığı çatışmalara rağmen bugün barışı merkeze alan politikalarıyla öne çıkıyor. Ülkenin askeri tarafsızlık yaklaşımı ve diplomasiye verdiği önem, güvenlik algısını güçlendiren faktörler arasında gösteriliyor. Toplumsal dayanışmanın yüksek olması, günlük hayatta hissedilen güveni artırıyor.
Üçüncü sıradaki Yeni Zelanda Yeni Zelanda ise bu yıl iki basamak birden yükseldi. Protesto sayısındaki azalma, sıkı silah yasaları ve güçlü sosyal yapı, ülkeyi daha güvenli hale getirdi. Uzmanlar, doğayla iç içe yaşam ve kapsayıcı toplum anlayışının, ülkedeki huzur hissini pekiştirdiğini belirtiyor.
Avrupa’nın Sessiz Gücü: Avusturya Ve Diğerleri
Dördüncü sırada yer alan Avusturya, anayasal tarafsızlık politikasıyla dikkat çekiyor. NATO üyesi olmayan ülke, kaynaklarını ağırlıklı olarak sosyal refah ve iç güvenliğe yönlendiriyor. Beşinci sıradaki İsviçre ile birlikte Orta Avrupa, güvenli yaşam konusunda güçlü bir örnek sunuyor.
Asya’dan ilk 10’a giren tek ülke ise Singapur Singapur oldu. Yüksek askeri harcamalara rağmen düşük suç oranları ve güçlü iç güvenlik sistemi, Singapur’u küresel ölçekte güvenli ülkeler arasına taşıyor. Bazı özgürlüklerin sınırlı olması eleştirilse de, günlük yaşamda hissedilen güven duygusu ülkeyi üst sıralarda tutuyor.
Türkiye’nin Sıralaması: 146. Basamak
Türkiye, 2025 Küresel Barış Endeksi’nde 146. sırada yer aldı. Bu konum, Türkiye’nin güvenlik algısının küresel ölçekte zayıf kaldığını ortaya koyuyor. Endekste Türkiye’nin sıralamasını etkileyen başlıca faktörler arasında bölgesel çatışmalar, terör tehdidi, askeri harcamalar ve iç güvenlik riskleri bulunuyor.
Uzmanlara göre Türkiye’nin jeopolitik konumu, çevresindeki kriz bölgeleri ve uzun süredir devam eden güvenlik sorunları, endeksteki bu tabloyu doğrudan etkiliyor. Ancak değerlendirmelerde, toplumsal güvenin güçlendirilmesi ve hukuki reformların uzun vadede sıralamayı iyileştirebileceği de vurgulanıyor.
Güvenlik Bir Sonuç Mu, Politika Tercihi Mi
BBC’nin analizine göre güvenli ülkeler, güvenliği bir “sonuç” değil, bilinçli bir politika tercihi olarak ele alıyor. Askeri güç kadar sosyal adalet, eğitim, eşitlik ve diplomasiye yatırım yapan ülkeler, uzun vadede daha huzurlu toplumlar oluşturabiliyor.
Türkiye’nin bulunduğu sıra, küresel güvenlik denkleminde karşı karşıya olduğu zorlukları yansıtırken, aynı zamanda iyileştirme alanlarına da işaret ediyor. Uzmanlar, barış endeksinin bir “etiket” değil, ülkeler için yol gösterici bir gösterge olarak okunması gerektiğini belirtiyor.
