Arjantin’de Pazar günü yapılacak ara seçimler, ülkenin radikal liberteryen lideri Javier Milei için dönüm noktası niteliğinde. Milei, iki yıl önce iktidara gelirken “barış ve refah dönemi” vaat etmişti. Ancak bugün ülke, yüksek enflasyon, pesonun değer kaybı ve yolsuzluk iddialarıyla çalkalanıyor.
55 yaşındaki eski televizyon yıldızı Milei, ilk döneminde üç haneli enflasyonu kısmen düşürmeyi başarsa da, son aylarda art arda yaşanan skandallar yönetimini zayıflattı. Özellikle kız kardeşi ve başdanışmanı Karina Milei’nin yolsuzluk iddialarıyla anılması, kamuoyundaki güveni sarstı.
Trump’tan Tartışmalı Destek
Milei’nin en güçlü dış destekçisi olan ABD Başkanı Donald Trump, Arjantin’e 40 milyar dolarlık bir kurtarma paketi sözü vermişti. Ancak Trump, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “Eğer Milei seçimi kaybederse, bu yardım da biter” diyerek diplomatik sınırları zorladı.
Trump, Beyaz Saray’da Milei ile yaptığı görüşmede, “Arjantin hayatı için mücadele ediyor, ölüyorlar” sözleriyle ülkenin durumunu dramatik biçimde tanımladı. Bu ifadeler, Washington’un Buenos Aires üzerindeki etkisine dair yeni bir tartışma başlattı.
Arjantinli muhalifler ise bu durumu “açık bir dış müdahale” olarak nitelendirdi.
Muhalefet: “Egemenliğimize Karışmayın”
Buenos Aires’te yeniden aday olan ekonomist ve Peronist vekil Itai Hagman, Trump’ın açıklamalarına sert tepki gösterdi:
“Bu, başka bir ülkenin iç işlerine açık bir müdahaledir. Arjantin halkı kendi kaderini kendi belirler.”
Hagman, seçimlerin aslında “bir libertaryen anarşi deneyi”nin oylanacağı bir referandum haline geldiğini savunuyor. Ona göre Milei’nin ağır kemer sıkma politikaları, yoksul kesimleri daha da zor durumda bıraktı.
Milei Cephesi Sabır İstiyor
Milei’nin partisi La Libertad Avanza (Özgürlük İlerliyor), seçmenlerden sabır talep ediyor. Partinin önde gelen adaylarından Gonzalo Roca, “Yüz yıldır süregelen sorunları iki yılda çözmemiz mümkün değil. Ama doğru yoldayız” dedi.
Ancak sokaktaki gerçekler daha sert. Arjantinlilerin yaklaşık %60’ı geçim sıkıntısı çekiyor. Uzmanlar, seçimlerde Milei’ye bir “ekonomik fatura” kesileceği görüşünde.
Analistler: “Seçmen Milei’yi Cezalandırabilir”
Siyasi analist Gustavo Córdoba, son anketlerin Milei’ye yönelik memnuniyetsizliği ortaya koyduğunu belirtiyor. Ona göre seçmenler, “acı reçete” politikalarının sonuçlarını artık sabırla karşılamıyor.
Washington merkezli Stimson Center’dan Benjamin Gedan ise daha geniş bir tablo çiziyor:
“Milei, halkına sabır karşılığında refah sözü vermişti. Ancak bu refah bir türlü gerçekleşmedi. Arjantinliler için hep ‘yakında gelecek’ denen bir refah, artık bir hayale dönüşüyor.”
Gedan, eğer Milei seçimde ağır bir yenilgi alırsa, ülkede yeni bir ekonomik krizin patlak verebileceğini ve pesonun yeniden değer kaybedebileceğini öngörüyor.
Trump’ın Latin Amerika’daki Rolü
Trump’ın Arjantin seçimlerine dolaylı müdahalesi, bu yılki ikinci tartışmalı Latin Amerika hamlesi oldu. Temmuz ayında da Trump yönetimi, eski Brezilya başkanı Jair Bolsonaro’nun davasını engellemek için tarife ve yaptırım tehditleri savurmuştu. Ancak bu girişim başarısız olmuş, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva güç kazanırken, Bolsonaro 27 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Şimdi analistler, benzer bir ters etkinin Arjantin’de de yaşanabileceğini söylüyor. Trump’ın “tehditkar desteği”, Milei’ye değil muhalefete avantaj sağlayabilir.
Seçimlerde Ne Bekleniyor?
Pazar günü yapılacak seçimlerde, Temsilciler Meclisi’ndeki 257 sandalyenin yarısı ve Senato’daki 72 sandalyeden 24’ü yenilenecek. Milei’nin partisi, parlamentodaki gücünü artırmak istese de oy oranlarında düşüş bekleniyor.
Analistlere göre, olası bir “karma sonuç”, Milei’nin iktidarını tamamen kaybetmeden dönemini tamamlamasına izin verebilir. Ancak bu durumda bile ekonomik reformları sürdürecek siyasi gücü bulması zor görünüyor.
Siyasi Balayı Sona Eriyor
Göreve geldiğinde sert kemer sıkma politikaları uygulayan Milei, ilk bir buçuk yılında beklenenden az protesto ile karşılaşmıştı. Ancak uzmanlar, bu “balayı dönemi”nin sona erdiği konusunda hemfikir.
Gedan’a göre, “Şok terapisiyle” başlayan reformların yarattığı toplumsal baskı, artık sokakta hissediliyor. Milei, vaat ettiği “yeni dönemi” sürdüremezse, Arjantin hem ekonomik hem siyasi anlamda yeniden belirsizliğe sürüklenebilir.
