Johns Hopkins Üniversitesi‘ndeki bilim insanları, insan cerrahların katılımı olmadan tamamlanan ilk gerçekçi ameliyatı başarıyla gerçekleştiren bir robot geliştirdi. Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi (SRT-H) adı verilen bu sistem, sadece video eğitimiyle programlandı ve ilk kez bir insan hastaya benzeyen simülasyon ortamında safra kesesi alma operasyonunu kusursuz şekilde tamamladı.
Yapay Zeka, Cerrahi Alanda Dönüm Noktasına Ulaştı
Araştırma ekibine göre bu gelişme, robotların yalnızca belirli görevleri uygulayan makineler olmaktan çıkıp, karmaşık cerrahi prosedürleri anlayabilen ve bunları gerçek dünyada uygulayabilen sistemlere dönüşmeye başladığını gösteriyor. Cerrahi robotik uzmanı Axel Krieger, bu başarıyı şöyle yorumluyor:
“Bu sistem, gerçek hasta bakımının öngörülemezliğini anlayabilen klinik düzeyde otonom robotların önünü açıyor.”
Eğitim Yöntemi: Altyazılı Videolarla Öğrenen Bir Cerrah
SRT-H, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde gerçekleştirdiği ameliyatları gösteren videolarla eğitildi. Bu videolarda görevleri anlatan altyazılar yer aldı. Robot, bu görüntülerle eğitildikten sonra ameliyatı %100 doğrulukla tamamladı.
İşlem, bir insan cerraha göre daha uzun sürse de, ortaya çıkan sonuç benzer kalite düzeyinde oldu. Araştırmacılar, sistemin yalnızca önceden planlanmış adımları değil, acil ve değişken tıbbi durumları da yönetebildiğini belirtiyor.
ChatGPT ile Aynı Yapay Zeka Mimarisi Kullanıldı
Sistemin mimarisi, OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT’ye güç veren makine öğrenimi altyapısıyla aynı temellere dayanıyor. Robot, ameliyat sürecinde şu karmaşık görevleri yerine getirdi:
- Kanalları ve damarları tanıma,
- Dokuya zarar vermeden tutma,
- Klipsleri stratejik olarak yerleştirme,
- Belirli bölgeleri hassasiyetle kesme.
Bu görevler, yaklaşık 17 dakikalık bir cerrahi prosedür içinde tamamlandı.
Önceki Robotlardan Farkı: Gerçeklikte Sınandı
Daha önce aynı ekip tarafından geliştirilen “Akıllı Doku Otonom Robotu (Smart Tissue Autonomous Robot)”, yalnızca özel olarak işaretlenmiş dokularla çalışabiliyordu ve kapalı, son derece kontrollü bir ortamda test edilmişti. SRT-H ise:
- Farklı anatomik yapılara sahip ortamlar,
- Kan benzeri sıvılarla zorlaştırılmış görsel koşullar,
- Başlangıç pozisyonu değiştirilmiş operasyon senaryoları gibi değişken koşullarda da mükemmel performans sergiledi.
Gelecek Planı: Daha Fazla Ameliyat, Daha Fazla Otonomi
Araştırma ekibi şimdi robotu, farklı ameliyat türlerinde eğitmek ve test etmek istiyor. Amaç, sistemin yeteneklerini geliştirerek tam anlamıyla otonom bir cerrah haline getirmek.
Stanford Üniversitesi’nde çalışan ve daha önce Johns Hopkins’te görev yapan çalışmanın baş yazarı Ji Woong “Brian” Kim, bu gelişmeyi şöyle özetliyor:
“Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılabilmesinin artık teoriden çıkıp pratiğe dönüştüğünün en büyük kanıtı.”
Kim’e göre, bu buluş yapay zekâ destekli robotların artık yalnızca laboratuvar ortamında değil, gerçek klinik ortamlarda da güvenle kullanılabileceğini gösteriyor.
Bilimsel Yayın: Science Robotics
Araştırmanın sonuçları, saygın hakemli dergi Science Robotics’te yayımlandı. Bu da bulguların akademik olarak da onaylandığını ve bilim camiası için referans niteliği taşıdığını gösteriyor.